Besluit  gemeenteraad

Bevoegdheid orgaan:

De gemeenteraad is bevoegd voor de aanleg, wijziging, verplaatsing of opheffing van gemeentewegen

Juridische grond

Decreet houdende de gemeentewegen van 3 mei 2019

Wet op de Buurtwegen van 10 april 1841

Huishoudelijk reglement van de gemeenteraad van Waasmunster

Feiten, context en argumentatie

Mevrouw Marina Maes (bijgestaan door advocaat Dirk Abbeloos, met kantoor te Sint-Gillislaan 117 te 9200 Dendermonde) vroeg met een verzoekschrift van 6 januari 2021 aan de gemeenteraad om over te gaan tot “vrijwaring en herwaardering van een in onbruik geraakte gemeenteweg”, te weten de buurtweg49 volgens het tracé dat beschreven staat in de Atlas van de Buurtwegen. Dit verzoekschrift werd door de mr. Dirk Abbeloos bij e-mail van 15 februari 2021 “voorlopig geannuleerd”. De verzoekschriften werden evenwel opnieuw ingediend bij brief van 11 juni 2021, door de gemeente ontvangen op 14 juni 2021.

In overeenstemming met artikel 35, eerste lid, van het Decreet houdende de gemeentewegen van 3 mei 2019 heeft eenieder het recht om een verzoekschrift tot vrijwaring en herwaardering van een in onbruik geraakte gemeenteweg in te dienen bij de gemeente.  Dit verzoekschrift moet worden gemotiveerd op grond van doelstellingen, vermeld in artikel 3 van het decreet, en in voorkomend geval van het gemeentelijk beleidskader, vermeld in artikel 6.

In overeenstemming met artikel 35, tweede lid moet de gemeenteraad beslissen op welke manier gevolg gegeven wordt aan het verzoekschrift, hetzij door opdracht aan het college van burgemeester en schepenen om de publieke doorgang over de volledige breedte van de gemeenteweg te vrijwaren, hetzij door het college van burgemeester en schepenen te belasten met het opstarten van een procedure tot wijziging, verplaatsing op opheffing van de gemeenteweg.

De gemeente heeft het verzoekschrift onderworpen aan een onderzoek naar het juridisch en feitelijk statuut van de bedoelde voetweg, met inbegrip van de vraag of deze weg nog niet is opgeheven via een administratieve of gerechtelijke beslissing uit het verleden, en of de weg op 1 september 2019 nog niet was verdwenen wegens verjaring door dertigjarig ongebruik (in toepassing van de ‘oude’ Buurtwegenwet).

Op grond van artikel 85 van het decreet op de gemeentewegen wordt alle buurtwegen die bestaan op 1 september 2019 geacht een gemeenteweg te zijn.

Uit artikel 12 van de Buurtwegenwet, zoals van toepassing tot 1 september 2019, blijkt dat buurtwegen tot vóór de inwerkingtreding van het nieuwe decreet op de Gemeentewegen (op 1 september 2019), konden verjaren indien zij gedurende een periode van dertig jaar niet langer dienden tot het openbaar gebruik. Dit wordt bevestigd door het Hof van Cassatie (Zie bijvoorbeeld Cass. 17 oktober 2014, Arr. Cass. 2014, afl. 10, 2276; Cass. 7 mei 2009, Arr. Cass. 2009, afl. 5, 118; Cass 13 januari 1994, Arr. Cass. 1994, 25) Bij gebrek aan andersluidende bepaling, geschiedt de verjaring wegens publiek onbruik zoals bedoeld in artikel 12 van de Buurtwegenwet, net zoals elke andere verjaring, van rechtswege, en heeft zij dus automatisch uitwerking door het loutere verstrijken van de verjaringstermijn (artikel 2261 BW). Een verjaarde buurtweg behoeft met andere woorden geen formele afschaffingsbeslissing meer, overeenkomstig artikel 28 Buurtwegenwet (of de nieuwe regeling in het decreet Gemeentewegen). Een buurtweg, die door onbruik gedurende dertig jaar van rechtswege is verjaard, is door het verlies van zijn openbare bestemming niet langer te beschouwen als een buurtweg in de zin van de Buurtwegenwet, zodat dit geen “bestaande buurtweg” is in de zin van artikel 85 van het decreet op de gemeentewegen.

Die mogelijkheid tot verjaring is door het decreet op de gemeentewegen afgeschaft, maar die afschaffing heeft geen gevolgen voor verjaringen die reeds bereikt waren bij de inwerkingtreding van dit decreet op 1 september 2019.

In de mate dat blijkt dat een door de atlas der buurtwegen aangeduide buurtweg op 1 september 2019 reeds meer dan dertig jaar in onbruik was, dient dus vastgesteld dat de buurtweg van rechtswege moet geacht worden niet meer te bestaan. In dat geval is het verzoek ongegrond.

De gemeenteraad is aangaande voetweg 49 tot de volgende bemerkingen gekomen:

• Voetweg nr. 49 is niet opgeheven via een administratieve of gerechtelijke beslissing uit het verleden.
• Voetweg nr. 49 is op 1 september 2019 is nog steeds toegankelijk, al kent deze weg momenteel hoogstens een beperkt gebruik.
• De publieke doorgang is momenteel gevrijwaard over de volledige breedte.

De gemeenteraad is tot dit besluit gekomen op basis van de volgende elementen:

• In het verzoekschrift wordt gesteld dat de weg in onbruik is vanaf de Oudeheerweg Ruiter nr. 40 tot de Hollestraat. Het verzoekschrift stelt niet dat de weg ook op andere stukken in onbruik is.
• Veldonderzoek van de technische dienst leert dat de weg tussen de Vortekoestraat en de Oudeheerweg Ruiter nog begaanbaar is. Er staat ter hoogte van de Vortekoestraat 40 een aanduiding van de weg. De facto is het tracé nog volgbaar zonder dat er fysieke hindernissen zijn, weze het dat de weg door begroeiing moeilijk toegankelijk is. Hier kan eenmalig onderhoud worden aanbevolen.
• Voor het deel tussen de Oudeheerweg-Ruiter en Hollestraat zijn er momenteel geen fysieke elementen die wijzen op nog enige aanwezigheid van de weg of op gebruik. Er zijn evenwel evenmin fysieke beperkingen op het gebruik (zoals constructies, poorten, bomen, hagen e.d.), zodat de publiekrechtelijke erfdienstbaarheid van doorgang over de volledige breedte van de gemeenteweg gevrijwaard is. Er is evenmin enig bewijs van onbruik gedurende meer dan 30 jaar. 

Een opwaardering tot een verharde of verlichte wandelweg is niet aangewezen, nu de weg als functionele verbinding weinig potenties heeft. Voor recreatief verkeer heeft de verbinding wel dergelijke potenties, als een doorgang door bos en weilanden. Dergelijke publieke doorgangen onderhouden zichzelf bij afdoende gebruik. De gemeenteraad beveelt een eenmalig onderhoud aan door het verwijderen van overhangende takken en dichte begroeiingen.